HOTMAIL---- Ėshtė provideri me i madhė i e-mailave falas me mė shumė se 35 miljon anėtarė.

JAMES BOND 007---- Aktorėt qė kanė luajtur rolin e Xhejms Bondit deri mė sot janė: Shon Koneri, Xhorxh Lezenbija, Roxher Mur, Timoti Dalton dhe Pirs Brosnan.

LUFTA KIMIKE---- Pėr herė tė parė gjermanėt e pėrdorėn klorin (Cl) si helm luftarak kundėr francezėve me 22 prill 1915, kjo konsiderohet si fillim i luftės kimike.

KAPAIBE---- Ėshtė dru qė rritet nė Brazil, i cili prodhon njė lloj vaji qė mundė tė pėrdoret si lėndė djegse tek motoret dizel.

NOBEL---- Kėtė ēmim i pari e mori shkenctari Rendgen pėr zbulimin e rrezeve X (qė njihen ndryshe edhe si rreze Rentgeni).

SHQIPĖRIA---- zė vendin e shtatė nė botė pėr pėrdorėsit e duhanit. 800 mijė paketa shiten nė ditė ose secili pi nga 19 cigare.

TUNELI---- mė i madhė nėn Detė ėshtė ai i Sekanit nė Japoni me gjatėsi 53850m.

AEROPORTI---- mė i madhė i botės ėshtė CHEK LAP KOK nė Hong Kong me sipėrfaqe 1248 ha.

TEMPERATURA---- mė e lartė e regjistruar nė botė ėshtė 57,5 gradė nė Elaziz tė Libisė (Afrikė), kurse mė e ulta u regjistrua nė stacionin Vostok Antarktidė -89,6 gradė..

NDĖRTESA---- mė e lartė prej 558 metrave ėshtė duke u ndėrtuar nė Xhakarta tė Indonezisė.

BRENDA DITĖS---- bėhen rreth 45000 fluturime ajrore duke transportuar mbi 3,5 miljonė udhėtarė.

NĖSE DO TĖ---- mblidhet gjatėsia e hapave qė bėhen nga njerėzit nė 24 orė, kjo largėsi do tė ishte e barabartė me 88 vajtje ardhje tokė-diell.

ĒDO DITĖ---- nė botė kontrollohen rreth 3 miljonė pasaporta udhėtarėsh, qė po tė vendosen njėra mbi tjetrėn do tė arrijnė njė lartėsi me mijėra kilometra.

EPIDEMITĖ--- "Murtaja e zezė" nė Evrop dhe Azi mė 1347-51 shkaktoi rreth 75 miljon tė vdekur, gripi mė 1918-20 nė gjithė botėn shkaktoi mbi 21 miljon tė vdekur.

FLUTURA---- mė e madhe nė botė ėshtė ajo e Braziliane Erebius Agripina qė ka gjatėsi tė krahėve tė hapura 20-25 cm.

KOSOVA---- me sipėrfaqe prej 10897 km2 zotėron njė potencial mineral tė tillė qė tė krahasohet me provincat mė tė pėrmendura nė Evrop si Ruhri, Silezio, Sudeto etj.

TITANIKU----ėshtė anija qė konsiderohet si anija e parė gjigante nė botė. Kapaciteti ka qenė 46000 ton me gjatėsi 268 m dhe lartėsi 53 m. Mund tė udhtonin 1343 udhėtarė, ndėrsa tani si anije mė gjigante ėshtė anija Freedom e cila peshon 2,7 miljon ton, gjatėsi prej 1296 m, dhe lartėsi 105 m, ku mund tė udhėtojnė 65000 veta nė 20000 apartamente pra njė qytet i tėrė lėndrues.

SHPEJTĖSIA E DISA KAFSHĖVE---- kėrmilli lėviz me shpejtėsi prej 0,05 km/h, rreth 100 herė mė ngadal se njeriu. Breshka konsiderohet se ec ngadal por ajo arrin 0,37km/h. Maca ec me shpejtėsi 50 km/h. Miu arrin shpejtėsi rreth 10 km/h.

ELEFANTI AFRIKAN---- me gjithė peshėn e tij tė rėndė mund tė vrapoj me shpejtėsi rreth 40 km/h duke ia kaluar edhe njeriut.

RACA---- Nė botė raca e bardhė pėrfshin 46% tė popullsisė sė pėrgjithshme botėrore, raca e verdhė 36%, raca e zezė 6% dhe racat e pėrziera 12%.

PALOS---- Ėshtė liman spanjoll (port) prej ku u nis Kristofer Kollombo (nė pranveren e vitit 1492) pėr nė Indi, nė tė vėrtetė ai kishte mbėrritur nė Amerikė. Dhe kėshtu ai sot konsiderohet si zbulues i Amerikės.

29 SHKURTĖ---- Personat qė kanė lindur nė kėtė datė, ditėlindjen e festojnė njė her nė ēdo katėr vite.

VIRXHINIA---- Ėshtė kolonia e parė e anglezeve nė Amerikė.

SOFISTE---- Quheshin mėsuesit udhetarė te helenet e vjetėr.

BUDIZMI---- Emri i kėtij besimi rrjedhė nga themeluesi i tij Gaudam Budi (580-460 p.e.s.).Djepi i Budizmit ėshtė nė Nepal, buzė Himalajeve.

LUFTA---- mė e gjatė zgjati 115 vjet ndėrmjet Francės dhe Anglisė ndėrsa ajo mė e shkurta nė vitin 1896 ndėrmjet Britanisė dhe Zanzibarit qė zgjati vetėm 38 minuta.

OSAMA BIN LADEN---- Ėshtė djal i njė biznismeni saudit, si dhe ėshtė kapo i organizatės Al Qaeda. Akuzohet nga amerikanėt si kryeterroristi me i madhe islamik.

AUTOMOBILA---- Sot nė tė gjithė botėn qarkullojne rreth 630 milion automobila dhe cdo dite ne bote prodhohen rreth 137 0000 automjete.

Mjekra mė e gjatė
Me rastin e vdekjes sė Hans Langseth nė vitin 1927 nė Kensett (USA) mjekra e tij kishte njė gjatėsi rekorde prej 5,33 m.


Pop-grupi i njohur suedez ABBA i formuar mė 1972 nė Stokholm debitoi nė vitin 1970 nėn emrin Festfolk nė njė Restaurant nė Göteborger. Pas dy vitesh, pra mė 1972 mori emrin e ri nga inicialet e anėtarve tė grupit: Agnetha Fältskog, Benny Andersson, Björn Ulvaeus dhe Anni-Frid (Frida) Lyngstad.


Helikopteri mė i vogėl nė botė ishte njėulėsi Seremet WS-8 i cili u prodhua mė 1976 nė Danimarkė. Ai kishte njė motor me 26 KW dhe peshonte pa ngarkesė 53 kg. Rotori i tij kishte njė diametėr prej 4,5 m.

Shkencėtarėt e "Oak Ridge National Laboratory" nė Oak Ridge, Tennessee (USA) nė Prill 1996 me ndihmėn e njė superpėrēuesi arritėn rrymėn mė tė fortė tė tė gjitha kohrave : 2 milion Amper/cm². Rryma pėr nevoja shtėpiake ka njė forcė me nėn 1000 Amper/cm².

Protesta mė e madhe kundėr luftės u mbajt mė 15.11.1969 nė Washington D.C. (USA) ku morėn pjesė rreth 600.000 pjesmarrės tė cilėt protestuan kundėr vazhdimit tė luftės sė amerikanėve nė Vietnam.

Arusha e bardhė mund tė notoj pandėrprerė deri 100 km.

Rekordin botėror nė qėndrim nė njė kėmbė e theu Arulanantham Suresh Joachim nga Sri Lanka prej 22.05.1997 deri me 25.05.1997 duke qėndruar 76 orė e 40 minuta.

Me 9.06.1996 Walter Arfeuille (Belgjikė) tėrhoqi me dhėmbė 8 vagonė treni mbi hekurudhe, me njė peshė gjithsejt 223.880 kg nė largėsi prej 3,2 m.

Mė 17.12.1998 kinezi Li Jian Hua nė emisionin televiziv Guinnes World Records: Primetime ngriti me vesh peshėn 50 kg (tjegulla ndėrtimi tė lidhura bashkė dhe tė kapur nė veshin e tij).
Kenguri mė i madh (Macropus rufus) nė Australinė qendrore, -jugore dhe atė -lindore, plotėsisht i drejtuar ėshtė 1,80 m i lartė, dhe gjatėsia e pėrgjithshme (megjithė bisht) ėshtė 2,85 m. Pesha e tij rreth 90 kg.

Kilauea nė Hawaii (USA) ėshtė vullkani mė aktiv nė botė. Qė nga viti 1983 ėshtė pandėrprerė aktiv dhe vjell 5 m³ llavė nė sekondė.

Amerikanja Janice Deveree nė vitin 1884 kishte mjekėr me gjatėsi 36 cm.

Personi mė i vjetėr i tė gjitha kohėrave, me datėlindje tė vėrtetuar, ishte franēezja Jeanne Louise Calment. Ajo u lind mė 21.02.1875 dhe vdiq mė 04.08.1997 nė Arles tė Francės nė moshėn 122 vjeēare.
Binjakėt mė tė rėndė nė botė ishin Billy Leon dhe Benny Loyd McCrary, alias McGuire, nga Hendersonville (USA) tė cilėt u lindėn mė 7.Dhjetor 1946. Deri nė moshėn 6 vjeēare kishin shtat normal. Nė Nėntor 1978 Billy peshonte 337 kg. ndėrsa vėllau i tij Benny 328 kg. Billy vdiq nė Korrik 1979.

Zbuluesi i parė i phonograph-it (gramophonit tė mėvonshėm) ishte amerikani Thomas Alva Edison nė vitin 1877, i cili kishte planifikuar tė zbuloj njė inēizues diktimi pėr punė nė zyre. Phonographi i asaj kohe kishte formė cilindri, deri nė vitin 1887 kur zbuluesi gjerman Emile Berliner zbuloi pllakė-phonographin (gramophonin) i cili i zhvillua nė njė medium artistik.

Gjurmimi mė i madh i arit ndodhi nė SH B A, ku mė 24.01.1848 njė pronar i njė puntorie tė drurit dhe shoku i tij, nė Sacramento (sot California) zbuluan ar. Njė vit mė vonė e vėrshuan mbi 80 000 gjurmues tė arit tė ashtuquajturin forty-niners nė kėtė regjion. Nė vitin 1853 numri i tyre arri mbi 250 000.

Marilyn Monroe, gjegjėsisht Norma Jean Mortenson, legjendė e filimit, muzikės dhe bukurisė, e lindur mė 01.06.1926, nė fėmijėrinė e saj ndėrroi 12 familje pėrkujdesėse

Kinezėt si Antibiotik natyror mė tė mirė e pėrdorin kivi-n? (Kivi e forcon sistemin e imunitetit duke i shumuar qelizat mbrojtėse deri nė dymbėdhjetė herė)

Ushtari japonez Teruo Nakamuro 30 vjet mbas pėrfundimit tė luftės (i cili u gjet nė pyjet e pashkelura) nuk dinte asgjė pėr pėrfundimin e luftės.

Kafepirėsit mendojnė mė shpejtė dhe veprojnė mė logjikisht se ata qė nuk e pėrdorin kafe-nė.

Nikotin-i ėshtė njė helm i fortė nervor (emrimi i saktė: Beta-Pyridyl-N-Methylpyrrolidin)?

Kali vrapues australian "Great Fortune" si ndihmė teknike mori njė palė syza.

Gangsteri Al Capone mė nė fund u burgos pėr shkak tė mospagimit tė tatimit?

Sahara ėshtė mė e madhe se Australia?

Romani "Vuajtjet e tė riut Werther" i Goethe-s ishte shkaktar i njė serie tė vetėvrasjeve?