nga **GISHTEZA** 2/6/2007, 19:49
Shkencėtarėt britanez kanė llogaritur se macat , tė cilat ata i mbajnė nė shtėpi pėr 1 vit asgjėsojnė50 milion minjė dhe 20 milion zogj tė vegjėl.
Fėllėnza ėshtė nė gjendje qė 30 ditė tė jetojė pa ushqim.
Nė janar tė vitit 1978 nė mishtoren "la Ron" nė Misuri tė SHBA-ve ėshtė prodhuar suxhuku me gjatėsi prej 5,7 metrash dhe peshonte 207,3 kg.
Me gjatėsinė e verifikuar zyrtarisht prej 8,8 cm turku Mehmet Ozjurek ėshtė shpallur para pak kohe fitues nė garat e dyta ndėrkombėtare tė hundėmėdhenjvetė nbajtur nė Stamboll.
Nė Britaninė e Madhe ėshtė kultivuar lakra mė e madhe.Pesha e saj ėshtė 51,80 kg.
Autobusi i prodhuar nė Moskė (Rusi) mė vitin 1955 ėshtė i gjatė 17 metra dhe nė tė mund tė vendosen 200 udhėtarė.
Braziliani Edson Donasimento Pele,konsiderohet si futbollisti mė i mirė i tė gjitha kohėrave.Nė 1254 ndeshje futbollisike ai shėnoi 1216 gola.
Fusha mė e madhe e naftės nė botė ėshtė ajo e Ghavar-it (Arabia Saudite), e ngritur nga kompania a pėrpunimit tė naftės "Armako".Madhėsia e fushės ėshtė 241,5x35.42 km2.
Alfabeti mė e gjatė ėshtė i gjuhės kamboxhiane me gjithsejt 72 shkronja.
Numri mė i madh i tė vdekurve nga uria ėshtė shėnuar nė periudhėn 1918-1943 nė tė cilėn vdiqėn gjithsejt 28 104 000 njerėz.
Pėr tė prodhuar 1 kg. mjaltė bletės i duhet tė thithė nektarin e 12 milion luleve duke bėrė rreth 300 000 kilometėr fluturim.
Luftėrat dhe statistikat:Nga 1618 mė 1905 janė bėrė 1044 luftėra tokėsore,122 betejadetare,490 rrethime,44 kapitullime.Lufta mė e gjatė llogaritet midis Venecas dhe Turqisė (55 vjet) nė vitet 1644-1699, kuse lufta mė e shkurtė ėshtė ajo midis Austrisė dhe Italisė e cila zgjati vetėm 6 orė.
zogu nuk ka shqisėn e tė nuhaturit dhe tė shijes.
Qukapiku nė ditė han mesatarisht 3000 insekte.
Nga barku i vajzės 20 vjeēare nga Devoni Jugor,Angli u nxor "topi" nga qimet e flokėve te saj tė cilat i kishte gėlltitur,i rėndė 2,5 kg.Operimi u realizua nė mars 1985.
Kompjuterat modern janė ndėrtuar duke u bazuar nė sistemin nervor, por edhe kompjuteri modern nuk i afrohet as nivelit tė nje zvarritėsi.
Njė njeri i rritur merr frymė afėrsisht 25 000 herė nė ditė
Rreth 27% e ushqimit nė vendet e zhvilluara pėrfundon nė koshat e plerave.
Mundėsia pėr tė tė rėnė rrufeja ėshtė 1 nė 600,000.
Nė 1870 nė Londėr jetonin mė shumė Irlandezė sesanė Dublin
Nė Ditėn e Nėnave nė SHBA bėhen mė tepėr telefonata personale se nė
ēdo ditė tjetėr nė ēdo shtet tjetėr.
Megjithėse nė botė ka mė shumė se 600 milionėtelefona, gjysma e botės
ende nuk ka bėrė asnjė telefonatė.
Gjysma e popullsisė sė botės fiton vetėm rreth 5% tė pasurisė nė botė.
Nė 1750 nė botė jetonin rreth 800 milionė njerėz, nė1850 nje miliardė mė tepėr dhe nė njė 1950 edhe njėtjetėr miliard mė tepėr. Mastaj u deshėn vetėm 50 vjet pėr tu dyfishuar dmth. 6 miliardė.
Nė Romėn Antike veza gjendej vetėm nė tavolinat mė tė rėndėsishme dhe ruhej vetėm pėr miqtė mė tė rėndėsishėm.
Nė Egjypt veza konsiderohej njė privilegj dhe monopol i faraonėve, sacėrdotėve dhe shtresave tė larta tė shoqėrisė.
Qytetėrimet antike, egjiptianėt, persianėt, grekėt e romakėt, e kanė kuptuar mjaft mirė se veza e pulės ėshtė burim energjie dhe vlerash tė papėrsėritshme ushqimore.
Nė botė veza konsiderohet si ushqimi qė ka furnizuar pėr shekuj me radhė proteinėn mė tė mirė me origjinė shtazore dhe si ushqimin qė ka shpėtuar popuj tė tėrė nga rreziku i tė mosushqyerit ose tė ushqyerit tė keq.
Persianėt kishin njė ritual tė pėrhershėm qė konsiston nė kėmbimin e vezėve si shenjė e fillimit tė pranverės. Arsyeja e kėtij rituali qėndron nė besimin se veza ėshtė embrioni i jetės. (rikthimi i botės nė jetė pas ndėrprerjes letargjike gjatė dimrit)
E njėjta gjė sot pėrdoret gjatė pashkėve kristiane tė cilat jo rastėsisht janė nė pranverė pasi japin kuptimin thellė tė rikthimit nė jetė. (pėrplasja e vezėve tė lyera)
Eskymo, njė komb qė jeton nė veri tė Europės nė mes tė borės e tė akullit, pėrvec peshkut ushqehen dhe me mjaft vezė me tė cilat plotėsojnė shumė mirė nevojat ushqimore tė trupit.
Clemenceau, burri mė i fortė i Francės dhe Tigri i luftės sė Pėrgjithshme, hante 8 vezė nė mėngjes dhe 5 vezė nė mbrėmje.
Nė vendet e zhvilluara pėrqindja e tė rritureve qe martohen ka rėnė nga 72% ne 1970 nė 60 % ne 1996. Mundėsia pėr divorcim nė martesėn e parė u rrit nga 50% nė 67%. Mundėsia pėr divorcim nė martesėn e dytė ėshtė rreth 10 % me e lartė se nė martesėn e parė.
Sherbimi Postar i SHBA dėrgon rreth 43% tė postės botėrore, ndjekėsi mė i afėrt ėshtė Japonia me 6 %.
Nė Perėndim njerėzit ndėrrojnė shtepi mesatarisht 1 herė nė 7 vjet.
Gjysma e popullisė sė botės ėshtė nėn moshėn 25 vjeē.
Ivani i IV. i cili erdhi nė pushtet nė vitin 1533 nė Rusi, vrau djalin e vet me pretendimin se synonte ti merrte fronin.
Formuesi i Ēmimit Nobel, Alfred Nobel nė fakt ishte nje fabrikator dinamiti.
Nėse damarėt e njeriut do tė vendoseshin njeri pas tjetrit do tė mund tė pėrshkronin Ekuatorin 2 herė
Mjalti mund tė qėndrojė pa u prishur 3000 vjet dhe
pėr kėtė arsye dylli i mjaltit pėrdoret pėr procesin e mumjazimit.
Nėse do tė mund tė pėrdornim 13% tė trurit, do tė mund tė shfaqeshim nga njė vend nė njė tjetėr.
Breshka mund tė ecė me 10 km nė orė.
Peshkaqenėt nuk sėmuren.
Nė fytyrėn e njė maceje ndodhen 146 muskuj.