PRESIONET SHKAKTOJNË DEPRESION

Psikologjia shum here e kalon vizen midis realitetit dhe
teorive psikoligjore... i kan bere tere njerzit te depresuar dhe te stresuar... sipas psikologëve duhet te jesh i lumtur 99.9% te kohes qe mos te jesh i depresuar. Shumë nga ata gjithashtu bejne tere njerzit paksa te rrezikshem... nejse, psikologjia me pelqen shume kur dine per cfare po
flasin.

Tema e hapur prandaj mundeni edhe ju te jeni pjese perberese e saj

Vazhdim te mbarë....

Një nga fushat e para të interesimit të njeriut për njohje është fusha e jetës së tij psikike. Si homo sapiens njeriu vazhdimisht është përpjekur të njohë natyrën që e rrethon, por edhe qëndrimin e tij ndaj asaj rrethine. Ky interesim ekziston edhe sot, e për shkak të ndërlikueshmërisë së saj, jeta psikike e njeriut do të mbetet fushë që përvetësohet vështirë, por edhe fushë intriguese për hulumtime të reja. Në saje të psikologjisëbashkëkohore sot realiteti psikik akceptohet si pjesë e realitetit të përgjithshëm, d.m.th. si sintezë e realitetit natyror dhe shoqëror. Njohuritë fundamentale nga psikologjia gjithnjë e më shumë aplikohen në sfera të ndryshme të veprimtarisë së njeriut. Kështu, psikologjia ka gjendur vendin e vet në fushën e patologjisë sociale, të sjelljes asociale dhe kriminale. Rëndësi të veçantë psikologjia ka për një numër të madh masash dhe veprimesh operative – teknike, të metodave dhe të teknikave kriminalistike në zbulimin e provave materiale, si dhe të veprimeve dhe të dëshmisë hulumtuese të fajit në procedurën gjyqësore.
Funksioni i risocializimit të personave të gjykuar në kuadër të trajtimit penologjik mbështetet në njohuritë nga psikologjia. Në fund, punëtorët operativë të organeve të punëve të brendshme, policët, kriminalistët gjatë punës së vet komunikojnë me një numër të madh njerëzish, e atë komunikim e ndërlikon një numër i madh i indikatorëve të natyrës psikologjike. Pasi që aftësia e komunikimit me njerëzit e profileve të ndryshme psikologjike nuk trashëgohet, por ajo arrihet përmes procesit të mësimit dhe të përvetësimit të dijeve, është e nevojshme që studentët e Fakultetit të Shkencave të Kriminalistikës të përvetësojnë informata të caktuara dhe të fitojnë njohuri të caktuara nga psikologjia e përgjithshme, psikologjia e personalitetit, psikologjia sociale, psikologjia e komunikimit, në mënyrë që të aftësohen për punët efikase dhe humane me njerëzit. Të gjithë këto do t’ua ofrojë programi i propozuar nga moduli / lënda mësimore
– psikologjia.
Njohja e studentëve të Fakultetit të Shkencave të Kriminalistikës me nocionet fundamentale nga psikologjia e përgjithshme, psikologjia e personalitetit, psikologjia sociale, psikologjia e komunikimit, me theks të veçantë mbi njohuritë aplikative psikologjike lidhur me punët e kriminalistit. Për studentët e Fakultetit të Shkencave të Kriminalistikës, kjo është para së gjithash:
• Pjesë e arsimimit dhe e kulturës së përgjithshme;
• Njohuri shkencore që do t’u mundësojë punë më të suksesshme pas përfundimit të studimeve;
• Bazë për bashkëpunim më të suksesshëm me ekspertët e tjerë nga fusha e shkencave shoqërore dhe natyrore;
• Bazë për të kuptuarit më të lehtë të përmbajtjeve nga disa module/lëndë të tjera siç janë: sociologjia, psikopatologjia, kriminologjia, kriminalistika, penologjia, etika etj.
Rezultatet e procesit mësimor nga moduli / lënda e psikologjisë do të jenë shprehje e qëllimeve të parashtruara. Njeriu në tërësinë e vet është i determinuar me faktorët biologjikë, psikologjikë dhe faktorët e mjedisit ku jeton dhe zhvillohet. Duke i përvetësuar informatat nga moduli i psikologjisë, studentët do të kenë mundësi të njohin komponentën psikologjike të njeriut, me çka para së gjithash do të mund ta njohin veten, por edhe sjelljet karakteristike të njerëzve të tjerë. Kjo do t’ju ofrojë arsimim të gjerë të përgjithshëm, do t’ua humanizojë marrëdhëniet me njerëzit e tjerë, në saje të transferimit pozitiv të njohurive do t’ju mundësojë përvetësimin e njohurive të reja nga fushat e tjera shkencore, do t’u ndihmojë që më lehtë dhe në mënyrë më efikase t’i kryejnë punët e kriminalistikës.
ÇKA ËSHTË PSIKOLOGJIA?
Psikologjia është shkenca mbi shpirtin.
Psikologjia studion proceset dhe sjelljet e vetëdijshme dhe të pavetëdijshme psikike të individit. Psikologjia studion në aspektin shkencor sjelljen dhe proceset psikike. Objekti i interesimit të psikologëve përfshin sistemin nervor, ndjenjat dhe percepcionin, të mësuarit dhe kujtesën, intelegjencinë, gjuhën dhe të folurit, mendimin, rritën dhe zhvillimin, personalitetin, stresin dhe shëndetin, çrregullimet psikologjike, mënyrat e zbutjes dhe të mënjanimit të çrregullimeve psikologjike, sjelljen seksuale, si dhe sjelljen e njerëzve në rrethana sociale, d.m.th. në grupe tëndryshme dhe në organizata shoqërore.
PSIKOLOGJIA SI SHKENCË
Psikologjia, si edhe shkencat e tjera, përpiqet t’i përshkruajë, sqarojë, parashohë dhe kontrollojë dukuritë që i studion. Pra, psikologjia përpiqet të përshkruajë, sqarojë, parashohë dhe kontrollojë sjelljen dhe proceset psikike. Kurdoherë që kjo është e mundur, emërtimet dhe nocionet përshkruese lidhen me teorinë. Teoritë paraqesin formësimin e tërësishëm të raporteve të qarta midis dukurive të vrojtuara. Teoritë psikologjike mbështeten në supozimet mbi sjelljen dhe proceset psikike, përmbajnë pohime mbi parimet dhe ligjshmëritë që sundojnë midis tyre dhe na bëjnë të mundshëm paraqitjen e sqarimeve dhe të parashikimeve. Teoritë psikologjike mund t’i ndërlidhin pohimet mbi sjelljen (siç është tëushqyerit ose agresioni), proceset psikike (mentale) (siç janë qëndrimet ose parafytyrimet), si dhe mbi strukturat anatomike ose proceset biologjike. Për shembull, shumë prej reaksioneve tona ndaj drogës sikurse ndaj alkoolit apo marihuanës, mund të maten kur manifestohen në sjellje, e supozohet se ajo sjellje shpreh veprimin biokimik të drogave si dhe parashikimet tona (mentale) mbi ndikimin e tyre. Psikologët verifikojnë, gjithashtu, teoritë e veta të përpiluara me kujdes me anë të metodave hulumtuese, siç janë hulumtimet dhe eksperimentet nëterren. Teoria e kënaqshme psikologjike na i bën të mundshme parashikimet. Për shembull, teoria e kënaqshme mbi urinë do të na bëjë të mundshëm parashikimin kur do të hanë njerëzit e kur jo. Mirëpo, në psikologji për shumë teori është konstatuar se nuk janë të afta të sqarojnë ose parashikojnë atë që është vërejtur. Për këtë arsye, ato teori janëbraktisur
ose janë ndryshuar.
Nocioni i kontrollimit të sjelljeve dhe të proceseve psikike është kontravers. Disa njerëz gabimisht mendojnë se psikologët kërkojnë mënyra që t’i shtyjnë njerëzit e tjerë ta bëjnë atë që u urdhërohet – sikurse kukullave në pe. Kjo nuk është ashtu. Psikologët janë të prirur të besojnë në dinjitetin e qenieve njerëzore, kurse dinjiteti i njeriut kërkon që njerëzit të jenë të lirë të marrin vendime të veta dhe të zgjedhin sjelljen e vet. Tërë kohën psikologët mësojnë gjithnjë e më shumë për ndikimet në sjelljen e njeriut, por atë dijeni ata e aplikojnë vetëm në bazë të kërkesës dhe për t’u ndihmuar njerëzve në realizimin e nevojave të tyre.
PSIKOLOGJIA E APLIKUAR
Psikologët kanë interesim të shprehur të përbashkët për sjelljen, por mund të dallohen shumë mes veti. Disa psikologë në radhë të parë janë të angazhuar në hulumtime themelore (që ndonjëherë quhen bazike ose teorike apo hulumtime të pastra). Hulumtimet themelore nuk kanë aplikim të drejtpërdrejtë në problemet personale ose shoqërore, prandaj për këtë arsye konsiderohen hulumtime që kanë vetveten përqëllim. Psikologët e tjerë merren me hulumtime aplikative, që i dedikohen kërkimit të zgjidhjeve për problemet specifike personale ose shoqërore. Megjithëse hulumtimet themelore nxiten nga kurreshtja dhe dëshira për dije dhe mirëkuptim, hulumtimet e sotme themelore shpeshherë përmirësojnë mënyrën enesërme të jetesës. Për shembull, hulumtimet themelore të të mësuarit dhe të motivimit të kryera ndaj kafshëve në fillim të këtij shekulli kanë gjetur një aplikim të gjerë në sistemet e sotme shkollore. Hulumtimet themelore të veprimit të sistemit nervor i kanë zgjeruar njohuritë mbi çrregullimet siç janë epilepsia, sëmundja e Parkinsonit, sëmundja e Alzheimerit. Shumë psikologë nuk janë inkuadruar në kurrfarë hulumtimesh. Në vend të kësaj, ata aplikojnë njohuritë psikologjike që t’ju ndihmojnë njerëzve të ndryshojnë sjelljen e vet në mënyrë që të mund t’i arrijnë në mënyrë më të efektshme qëllimet e veta. Psikologë të shumtë merren kryesisht me mësim. Ata i zgjerojnë njohuritë psikologjike në klasë, seminare dhe punishte të ndryshme.
Mirëpo, të shumtë janë psikologët e inkuadruar në të gjitha këto aktivitete: hulumtim, këshillim dhe mësim. Për shembull, profesorët e psikologjisë zakonisht zbatojnë hulumtime të pastra ose të aplikuara, u japin këshilla klientëve individualë ose industrialë dhe i mësojnë.
Psikologët klinikë dhe psikologët këshillëdhënës
Psikologët klinikë u ndihmojnë njerëzve që kanë probleme psikologjike në përshtatjen ndaj kërkesave jetësore. Problemet e klientëve mund të shkojnë nga ankthi dhe depresioni, vështirësitë në jetën seksuale e deri te humbja e qëllimeve jetësore. Psikologët klinikë i vlerësojnë problemet me anë të intervistave strukturore dhe të testeve psikologjike. U ndihmojnë klientëve të vet në zgjidhjen e problemeve të tyre dhe në ndryshimin e sjelljes së papërshtatshme me aplikimin e psikoterapisë dhe të terapisë biheviorale. Psikologët shkollorë dhe arsimorë Psikologët shkollorë janë të punësuar në sistemin shkollor dhe u ndihmojnë atyre që kanë të bëjnë me problemet që e pengojnë të mësuarit. Problemet e tilla përfshijnë problemet sociale dhe familjare, problemet emocionale dhe vështërsitëspecifike të të mësuarit. Psikologu shkollor i konstaton problemet e nxënësve me anë të intervistës me mësuesit, prindërit dhe vetë nxënësit.
Psikologët zhvillimor
Psikologët zhvillimor i studiojnë ndryshimet – trupore, emocionale, kognitive dhe sociale – që ndodhin gjatë tërë jetës. Ata përpiqen të veçojnë ndikimin relativ tëtrashëgimisë (natyrës) nga rrethina (edukimi) në zhvillim. Psikologët zhvillimor zbatojnë hulumtime mbi ndikimin e përdorimit të drogës nga ana e nënës në embrion, përfundimet e formave të ndryshme të edukimit të fëmijëve, njohuritë e fëmijëve mbihapësirën dhe kohën, konfliktet e adoleshentëve, përshtatjen e njerëzve më të moshuar. Psikologët që merren me personalitetin dhe psikologët socialë Psikologët që merren me personalitetin e njeriut përpiqen t’i caktojnë tiparetnjerëzore; të përcaktojnë se çka ndikon në proceset mendore të njeriut, ndjenjat dhe sjelljet, si dhe t’i sqarojnë çrregullimet psikologjike. Ata merren sidomos me problemet enjeriut sikur janë ankthi dhe agresioni, si dhe me çështjet e roleve gjinore. Psikologët socialë në rend të parë orientohen në natyrën dhe në shkaqet e të menduarit dhe të ndjenjave të individëve dhe në sjelljen e tyre në situatat sociale.
Psikologët që studiojnë personalitetin përpiqen që brenda personit t’i gjejnë disa interpretime të sjelljes, kurse psikologët socialë orientohen në ndikimet shoqërore ose të jashtme. Në sjellje veprojnë edhe ndikimet e brendshme dhe të jashtme.
Psikologët industrialë
Psikologët industrialë janë të orientuar në raportet midis njeriut dhe punës. Psikologët e organizatave studiojnë sjelljen e njerëzve në organizata siç janë ndërmarrjet e ndryshme. Mirëpo, shumë psikologë janë të arsimuar për të dy fushat. Psikologët industrialë dhe ata të organizatave janë të punësuar në organizatat afariste me detyrë që t’i përmirësojnë kushtet e punës, të shtojnë produktivitetin dhe – nëse kanë arsimim për këshillime – punojnë me të punësuarit që kanë probleme në punë. Ndihmojnë gjatë punësimit, arsimimit dhe përparimit.
ZHVILLIMI HISTORIK I PSIKOLOGJISË
Psikologjia ka një të kaluar të gjatë, por një histori të shkurtër. Megjithëse duket që rezultatet e hulumtimeve dhe zhvillimi teorik ndryshojnë pamjen e psikologjisë gjatë çdo disa viteve, projektin e këtij teksti mësimor ka mundur ta shkruajë filozofi grek Aristoteli (rreth viteve 384 -322 para Krishtit). Një nga veprat e Aristotelit është quajtur Peri Psyches, që do të mund të përkthehej si “Mbi psikën”. Peri Psyches, si edhe ky libër, fillon me historinë e psikologjisë së të menduarit dhe pikëpamjet historike mbi natyrën e psikikës dhe të sjelljes.Aristoteli gjithashtu ka pohuar se njerëzit janë të motivuar në mënyrë bazike që të kërkojnë kënaqësinë dhe t’i shmangen dhembjes, qëndrim ky që e ka shfrytëzuar teoria moderne psikodinamike dhe teoritë e të mësuarit. Ekzistojnë edhe kontribute të tjera të grekëve të vjetër. Demokriti (rreth viteve 460-370 para Krishtit), për shembull, ka theksuar se sjellja jonë është nën ndikimin e ngacmimeve të jashtme. Ai ka qenë një nga të parët që ka parashtruar çështjen se a ekziston diçka e tillë siç është vullneti i lirë ose zgjedhja. Platoni (rreth viteve 427-347 para Krishtit), nxënës i Sokratit (rreth viteve 470399 para Krishtit), ka shënuar këshillën e Sokratit “njihe vetveten”. Që nga atëherë kjo është motoja e mendimit psikologjik. Sokrati ka konkluduar se ne nuk mund të arrijmë njohjen e plotë të vetvetes me anë të ndjenjave tona sepse ato nuk janë shprehje e saktë e realitetit. Edhe sot dallojmë ngacmimet që veprojnë në receptorët tonë tëndijimit nga percepcionet dhe ndijimet tona shpeshherë të shtrembëruara. Pasi që ndijimet e bëjnë të mundshme njohjen e papërkryer, Sokrati ka propozuar që ta studiojmë vetveten me anë të të menduarit racional dhe të introspeksionit. Mirëpo, le t’i kthehemi zhvillimit të psikologjisë si shkencë laboratorike në gjysmën e dytë të shekullit 19. Disa historianë vejnë datën e fillimit në vitin 1860. Atëherë Teodor Gustav Fechner (1801-1887) ka botuar librin që është gur kufitar në psikologji: “Elementet e psikofizikës”. Ajo ka treguar se në çfarë raporti janë dukuritë fizike (siç janë drita dhe zëri) me dukuritë psikologjike të ndijimit dhe të percepcionit. Fechner gjithashtu ka treguar se si mund të masim shkencërisht efektet e atyre dukurive. Shumica e historianëve e vendos fillimin e psikologjisë moderne si shkencë laboratorike në vitin 1879. Atë vit Wilhelm Wund(1832-1920) ka themeluar laboratorin e parë psikologjik në Leipzig të Gjermanisë.

S HABAN CAKOLLI
qRREGULLIME TE GJENDJES SHPIRTERORE
-SEMUNDJE ME BAZE BIOLOGJIKE
-Infeksione,,kontakti me metale e prodhime kimike,jane faktoret qe te shpiente depresioni.Pastaj ka depresione me natyre emocionale,si ndjenje e thelle humbjeje per diqka shume te dashur.Edhe deshtimi ne diqka mund te shpie te depresioni.
Humbja ne dashuri,ndjenja se te tjeret nuk e duan,qon te depresioni.Nese gjendja e deshpruar shpirtrore vazhdon me njefar kohe ,dhe personi ka ndjenja negativete shoqeruara me ndjenjen se nuk vlene aspak,me ankth dhezemrim,fjala eshte per depresion te lehte kronik,i cili mbrenda kohessherohet.Por simptomat mund te ndryshojne ne menyre te konsiderueshme ,kur ndjen gjendje ankthi,ndjehet i lodhur gjate tere kohes,nuk ka oreks,bene gjume te trazuar,semundja eshte serioze dhe fjala eshte per nje depresion te rende,i cili veshtire sherohet,apo nuk sherohet fare.

Duhet te njohim simptomet,per te caktuar shkallen e semundjes.
SIMPTOMET PER DEPRESION TE RËNDË JANË.

-ASGJE NUK TE KENAQ
-NDIHESH PLOTËSISHT I PADENJË
-NDRYSHIME TË MËDHA HUMORI
-FARE PA SHPRESË
-DO TE DOJE TE ISHE I VDEKUR
-NUK ARRINË TË PËRQENDROHESH
-NDRYSHIM I ZAKONIT TE USHQYARIT DHE FUNKSIONEVE TE BRENDSHME
-GJUME I TRAZUAR
SHOQERIME DHIMBJESH,si psh,barku,kraherori,ngerqi,lodhjae paarsyeshme,dhe nese i semuri dallon keto simptome duhet menjehere te paraqitet te psikologu.