Personalitetet Shqiptare - Njerez te shquar

KADARE Ismail. Eshte shkrimtari me i madh i letrave shqipe, i cili qe pas viteve '90 jeton ne France. Kanditat i cmimit Nobel ne letersi. Lindi ne vitin 1936 ne Gjirokaster. Eshte autor i romaneve "Gjenerali i ushtrise se vdekur", i perkthyer ne tete gjuhe te botes, "Muzgu i perendive te stepes", "Koncert ne fund te dimrit", dhe i nje serie vjershash, permbledhjesh, novelash dhe poezish. Eshte nderuar me titullin e larte "Nderi Kombit".Kadare ben pjese ne Akademine Franceze nder 12 anetare-shok te huaj te kesaj Akademie, i Akademise se Berlinit. Disa nga veprat e tij:

• Frymëzimet djaloshare, 1954
  
• Ëndërrimet, 1957
  
• Shekulli im, 1961
  
• Gjenerali i ushtrisë së vdekur, 1963 - The General of the Dead Army
  
• Përse mendohen këto male, 1964
  
• Vjersha dhe poema të zgjedhura, 1966
  
• Qyteti i jugut, 1967
  
• Dasma, 1968 - The Wedding
  
• Motive me diell, 1968
  
• Kështjella, 1970 - The Castle
  
• Autobiografi e popullit në vargje dhe shënime të tjera, 1971
  
• Kronik‘ n‘ gur, Tirana, 1971 - Chronicle in Stone
  
• Dimri i vetmisë së madhe, 1973
  
• Linja të largëta, shënime udhëtimi, 1973
  
• N‘ntori i nj‘ kryeqyteti, Tirana, 1975
  
• Poezia shqipe 28, 1976
  
• Koha, vjersha dhe poema, 1976
  
• Emblema e dikurshme, tregime e novela, 1977
  
• Dimri i madh, 1977 - The Great Winter
  
• Ura me tri harqe, 1978 - The Three-Arched The Bridge
  
• Prilli i thyer, 1978 - Broken April (published in Gjakftohtësia, 1980)
  
• On the Lay of the Knights, 1979
  
• Poezi, 1979
  
• Buzëqeshje mbi botë, 1980
  
• Gjakfohtësia, 1980
  
• Autobiografia e popullit në vargje, 1980 - The Autobiography of the People in Verse
  
• Kush e solli Doruntinën, 1980 - Doruntine
  
• Nj‘ dosje p‘r Homerin, 1980
  
• Sjell‘si i fatkeq‘sis‘, 1980
  
• Viti i mbrapsht‘, 1980
  
• Krushqit jan‘ t‘ ngrir‘, 1980
  
• Vepra letrare, 1981-89 (12 vols.)
  
• Nënpunësi i pallatit të ëndrrave, 1981 - The Palace of Dreams
  
• Prilli i thyer, 1980 - Broken April
  
• Koha e shkrimeve: tregime, novela, përshkrime, 1986
  
• Koncert n‘ fund t‘ dimrit, 1988 - The Concert
  
• Eskili, ky humbës i madh, 1990
  
• Ftesë në studio, 1990
  
• Migjeni ose uragani i ndërprerë, 1990
  
• Ardhja e Migjenit në letërsinë shqipe, 1991
  
• Ëndërr mashtruese, tregime e novela, 1991
  
• Ardhja e Migjenit n‘ let‘rsine shqipe, 1991
  
• Printemps albanais, 1991
  
• Nga një dhjetor në tjetrin, 1991 - Albanian Spring
  
• Përbindëshi, 1991
  
• Invitation a l'atelier de l'ecrivain suivi de Le Poids de la Croix Paris, 1991
  
• Pesha e kryqit, 1991
  
• Nata me h‘n‘, 1992
  
• La Pyramide, 1992 - The Pyramid
  
• Oeuvres, 1993-94
  
• Vepra, 1993-94
  
• Noël, une anthologie des plus beaux textes de la littérature mondiale, 1994
  
• L'ombre, 1994
  
• Albanie, 1995
  
• La legende des legendes, 1995
  
• Visage des Balkans, 1995
  
• Dialog me Alain Bosquet, 1996
  
• Shkaba, 1996
  
• Spiritus, roman me kaos, zbulesë dhe cmërs, 1996
  
• Kushëriri i engjëjve, 1997
  
• Poèmes, 1957-1997, 1997
  
• Froides fleurs d'avril, 2000
  

Inva Mula (edhe Inva Mula-Çako) është një këngëtare soprano shqiptare. Lindi në Tiranë në vitin 1963. Ajo vjen nga një familje artistësh. I ati saj, Avni Mula, është një nga kompozitorët dhe këngëtarët më të talentuar në Shqipëri.

Pershendetje kesulkuqia!

Mendoj dhe nuk e quaj te rregullt te ngaterrohet Ivna Mula me PERSONALITET shqiptare! Ajo eshte kengetare dhe ka dhene mjaft ne fushen e saj POR, s'duhet ngaterruar me Personalitet! Ajo mund te jete VIP, mund te jete e bukur, mund te jete e zgjuar, mund te jete shume e njohur..mund, mund, mund...POR nuk hyn ne Personalitet Shqiptare! Prandaj mendoj se duhet te hiqet nga kjo Teme! Ajo, shume mire mund te vihet ke temat e Musikes.

Te prsh
p.s. E zgjata me Komentin qe te te behesha sa me i qarte!

MILLOSH GJERGJ NIKOLLA – MIGJENI - (1911 - 1938)

Migjeni iku nga kjo botë shumë i ri, megjithatë ai na la një bagazh të pasur e shumë përmbajtjesor në fushën e krijimtarisë letrare ku kritikët e shumtë edhe sot e kësaj dite thonë dhe padyshim se kanë edhe shumë për të thënë për krijimtarinë e Migjenit tonë të madh.

I lindur në Shkodër, pas mbarimit të shkollimit fillor në vendlindje dhe atij të mesëm në Manastir, filloi punën si mësues në fshatin Vrrakë. Për aq sa kemi të dhëna, Migjeni aty edhe i filloi shkrimet e para të krijimtarisë së tij letrare. Saktësisht nuk dihet së kur filloi të krijojë, por që dihet se me 1935 e transferuan në Shkodër ku poeti bëri gati për shtyp “Vargjet e lira” të cilat censura e Mbretit Zog nuk i lejoi të qarkullonin?! Në pranverën e vitit 1936 Migjenin e transferuan në pjesën veriore të Shqipërisë, pra në qytetin e vogël të Pukës si kryemësues. Atje Migjeni njohu jetën e vështirë të malësorit që zuri vend në prozën e tij. Po në këtë kohë në Korçë, filloi të botohej revista përparimtare “Bota e re” me të cilën Migjeni filloi bashkëpunimin i cili do të zgjaste për një kohë bukur të gjatë.
Veprimtaria letrare e Migjenit përmblidhet kryesisht në mes viteve 1934- 1937. Në kohën kur Migjeni ishte në kulmin e krijimtarisë së tij, atë e rëndon sëmundja e rëndë e tuberkulozit, nga kthetrat e së cilës nuk shpëtoi dot. Ai vdiq në Tore Peliçe, në një spital të Italisë, në një moshë fare të re duke iu ndërprerë rruga e jetës, por edhe rruga e krijimtarisë në mes.
Migjeni shkroi „Vargjet e lira“ të papërsëritshme deri më sot për nga thellësia e mendimit filozofik dhe shpirtëror, gjithnjë i solidarizuar me shtresën e vuajtur të popullit tonë, prej nga edhe buronin vargjet e dhimbjeve të mëdha të asaj kohe. Veç poezisë, Migjeni shkroi edhe në gjininë e prozës të cilat në letërsinë shqipe zënë një vend meritor të veçantë dhe të padiskutueshëm. Me vdekjen e Migjenit letërsia jonë pësoi një humbje të pazëvendësueshme, por që në gjirin e saj mbanë me krenari emrin e madh të krijuesit të shkëlqyer siç ishte Migjeni. Krijimtaria e Migjenit është bërë objekt i rëndësishëm i kritikës, shkencës dhe studimit letrar. Ai ka hyrë në kulturën dhe mendimin shoqëror si një ndër më të shquarit krijues së fjalës dhe mendimit të shkruar në letrat shqipe. Kjo krijimtari, përfshinë një gamë të madhe me ndikim në kulturën, arsimin dhe ngritjen tonë kombëtare në përgjithësi në raport me kohën kur Migjeni krijoi. Ai ishte dhe mbeti, prijës dhe pishtar i kulturës dhe krijimtarisë letrare që një ditë do të prezantohej në konkurrencën e fortë të krijimtarisë letrare, madje edhe përtej kufijve rajonalë të cilët nuk i njeh arti dhe kultura e mirëfilltë. Krijimtaria letrare e Migjenit, nuk ka nevojë as për spekulime filozofike e estetizante, as për tejvlerësimet sociologjike vulgare, që pretendonin të mbulonin kufizimet subjektive në art. Ai nuk qasi denigrimet e idolatorinë e qëllimtë e cila pretendonte krejt njëanshëm që atë ta radhittë në mesin e krijuesve të rëndomtë e të papërfillshëm. Prapa kësaj dinakërie fshihej kurthi i politikës së asaj kohe me qëllimin e vetëm që Migjenin ta zhvlerësonin nga vlerat ideoestetike, por edhe realiste e të guximshme lidhur fortë me shpirtin e tij kryengritës e atdhedashës, për të luftuar me çdo kusht dobësitë e një shoqërie mbretërore që Shqipërinë e kishte katandisur aq keq në shumë sfera të jetës, pra edhe në atë të krijimtarisë.

Noli i madh, për Migjenin kishte thënë: “ Nuk duam që ta mbiçmojmë në një piedestal të paqenë, duke e mënjanuar kështu nga tabani ynë historik e kombëtar. Shpirti i tij luftarak e human, kurrë nuk u pajtua me gjendjen e rëndë që po zotëronte në Shqipëri nën sundimin e Mbretërisë Zogolliane”. Kështu që ai me “ Poemën e Mjerimit “ godet rëndë mbretërinë dhe çifligarët, duke ngritur një aktakuzë të fuqishme përmes kësaj poeme mbi gjendjen e mjerueshme politike, ekonomike dhe shoqërore të kohës në Shqipëri e gjithë andej! Migjeni ndau dhimbjet dhe vuajtjet së bashku me malësorin e uritur, u fut nëpër kasollet e tyre të ftohta me plotë lagështi, hapi magjet e tyre të zbraza pa kokrrën e misrit, mbathi në shpirtin e tij tullumbat e Lulit, në shpirtin e tij ndjeu vrasjen e shpirtit të malësores dhe me këtë shpirt të vrarë e të trazuar, zbriti në qytet duke e ngritur zërin e protestës deri në kulm kundër këtyre ndrydhjeve dhe shfrytëzimeve me këngët e tija, si një shpërthim lulesh në pranverë me një aromë të re në kopshtin e krijimtarisë së tij letrare të papërsëritshme ndonjë herë më parë!

Veprat e Migjenit janë të përkthyera në disa gjuhë të botës; si në gjuhën angleze, franceze, italiane, ruse, rumune, bullgare etj. Kritikë dhe studiues të huaj, vlerësojnë më nota shumë të larta krijimtarinë e Migjenit.

Nikolaj Moraur, shkrimtar rumun, thotë: “ Kam qarë kur kam lexuar Migjenin. Nuk më vjen turp kur them se qava, por më vjen turp të them që kaq vonë e njoha këtë poet të mrekullueshëm !”...

Alen Boske, shkrimtar dhe kritik frëng thotë: ”Migjeni ishte poeti më i madh i viteve të tridhjeta, kur kemi para sysh një jetë krijimtarie kaq të shkurtër!”...

Migjeni në krijimtarinë e vet me tërë qenien e tij shpirtërore, pasqyroi në mënyrën më realiste kushtet e pabarazisë shoqërore të kohës, katandisur me një gjendje të mjerueshme të masave popullore të zhytura në mjerim e pa dituri, prandaj Migjenin e quajtën edhe “poet i mjerimit”! Jeta e tij e shkurtër që filloi më 30 shtator 1911 dhe përfundoi më 26 gusht 1938, ishte jetë e një poeti e prozatori të papërsëritshëm në historinë e letërsisë sonë shqiptare, duke na lënë pas veprat e tij shumë të bujshme për kohën e si të tilla mbesin edhe në ditët e sotme me tërë peshën dhe filozofinë e tyre të fuqishme.

Afro 3 vjet më parë nën nxitjen direkte dhe personale të Kryegjyshit Botëror të Bektashinjve zotit Haxhi Dede Reshat Bardhi, si dhe të stafit drejtues të kësaj Kryegjyshate, filluam punën për hartimin e bibliografisë për Bektashizmin në Shqipëri. Dhe sot që e kemi të përfunduar, konstatojmë se dashamirësia dhe ndihmesa e tyre jo vetëm që ishte besim i madh, po edhe vlerësim që ata i bëjnë punës në këtë drejtim, duke na u ndodhur pranë me konsulencën dhe mendimin e tyre të kualifikuar shkencor duke na vënë në dispozicion botime të veçanta në gjuhën shqipe apo në gjuhë të tjera të shkruara për besimin bektashian shqiptar, por që nuk ndodhen të depozituara në fondet e Bibliotekës Kombëtare. Duke pasur si kriter bazë punën për ndriçimin real e me vërtetësi historike dhe saktësi shkencore të depërtimit dhe shtrirjes së besimit bektashian në Shqipëri e më gjërë në mbarë trojet shqiptare, shfrytëzuam, për aq sa mundëm botimet albano-balkanologjike të autorëve shqiptarë e të huaj që flasin për këtë besim, si dhe shkrimet e botuara në periodikun shqiptar e atë të huaj, që trajton problemet e bektashizmit tek ne.
Literatura e shkruar për besimin bektashian në gjuhën shqipe zë fill që në shekullin e XVIII kur u shkruan vargjet e para për lindjen e profetit Muhamet a.s. e vazhduan edhe në shekujt pasardhës; por botimet e mirëfillta artistike e shkencore që trajtojnë filozofinë dhe probleme të tjera të këtij besimi në përgjithësi e atij shqiptar në veçanti, u bënë kryesisht në gjysmën e dytë të shekullit XIX e në dhjetëvjeçarët e parë të shekullit XX.
Të nisur nga fakti se kjo bibliografi që përgatitëm do të ishte një inventar i organizuar e shkencor, me synime shteruese, e hartuar mbi kritere rigorozisht shkencore mbi bazën e standarteve ndërkombëtare, për atë që është shkruar prej dekadash mbi bektashizmin dhe bektashinjtë në Shqipëri, si dhe nga përfundimi logjik se historia e religjionit është e lidhur ngushtë me historinë e kombit tonë, puna jonë kërkimore është bazuar fort në krijimin dhe mbështetjen e një kuadri të nevojshëm historik, kurdoherë të lidhur ngushtë me këtë besim, institucionet e tij si dhe me masën e gjërë të besimtarëve, të cilët janë njëkohësisht pjesëmarrës dhe autorë të historisë. Besimtarët dhe kleri bektashian kanë dhënë një ndihmesë parësore e të jashtëzakonshme në fatet historike, politike, arsimore, kulturore, letrare e shkencore të popullit shqiptar. Në këtë kuadër, puna jonë ka synuar që ta evidentojë e t’ua japë lexuesve e studiuesve këtë kontribut në mënyrë të organizuar nëpërmjet bibliografisë së hartuar.
Në letrat shqipe, gjatë periudhave të ndryshme të historisë së shtetit shqiptar, por edhe para shpalljes së pavarësisë së tij, janë trajtuar e pasqyruar veprimtaria e bektashinjve, problemet e baktashizmit, si dhe refleksionet mbi to. Këto probleme të trajtuara në rrafshin historik e atë bashkëkohor, kanë rëndësinë dhe vlerën e tyre, pasi evidentojnë edhe kontributin e dijetarëve e publiçistëve tanë në fushën e bektashizmit. Ata kanë shkruar shumë për besimin bektashian, kanë përkthyer, publikuar dhe komentuar veprat madhore të këtij besimi në gjuhën shqipe. Në këtë drejtim një ndihmesë të madhe kanë dhënë personalitetet shqiptare më të shquara të këtij besimi, apo dhe besimeve të tjera.
Bektashizmi në Shqipëri prej shekujsh ka tërhequr vemendjen e udhëtarëve dhe studiuesve të huaj, të cilët kanë shkruar mijëra faqe në libra mbi këtë temë me interes edhe për botën shkencore. E tërë kjo literaturë ka qenë objekt i kësaj bibliografie jo vetëm si një inventar i organizuar i botimeve bektashiane për Shqipërinë, por njëkohësisht edhe si bartëse e mendimit shkencor analitik e alternativ. Madje ky i fundit, mendimi alternativ, kemi bindjen se e ka rritur më tej seriozitetin, larminë dhe shikimin e vlerësimin e shumëanshëm korrent e retrospektiv të bibliografisë dhe më tej studimeve shkencore e divulgative mbi temën e gjerë të bektashizmit.
Udhëpërshkrues të tillë si E. Çelebiu; U.M.Lik; J.G.Hahn; Xh.Hobhouse, T.S.Hjus apo Baldaçi, jo vetëm që i shkelën vetë trevat shqiptare, por pasqyruan në veprat e tyre, objekte e personalitete të besimit bektashian, bëma e veprimte të ndryshme të tyre; probleme e marrëdhënie me pasuesit e besimeve të tjera në Shqipëri.
Një vend me mjaft peshë në punimin tonë bibliografik, zë zbërthimi i detajuar i shtypit shqiptar më se 150 vjeçar. Nuk do ta quanim të tepërt po të përmendnim faktin se që nga fillimet e publiçistikës shqiptare, deri në vitin 1944, janë mbi 700 tituj gazetash e revistash që janë shfletuar e vjelur për këtë problem, pa folur për morinë e tyre të botuar gjatë këtyre viteve të tranzicionit që trajtojnë temën bektashiane. Kemi konsideruar të domosdoshëm për shqyrtim jo vetëm shtypin e mirëfilltë bektashian si gazetat Reforma. Djersa, Zëri i Bektashizmit apo revistën Urtësia. Ky vëllim i madh pune i shkruar e i botuar, kishte të domosdoshme punën kërkimore, shqyrtimin, vjeljen dhe prezantimin në punimin tonë bibliografik sipas standarteve bashkëkore të cilat kanë ngarkesën e tyre përkatëse.
Është shqyrtuar, skeduar dhe përpunuar i gjithë libri shqip me temën bektashiane, botimet e shtypit të përditshmëm e periodik të botuar brenda kufijve të shtetit amë dhe ai i botuar në diasporën shqiptare. U shqyrtuan me kujdes e vemendje të veçantë veprat kryesore të studiuesve si ato të çiftit Hasluck, Babinger, Birge, Trix, Cleyer, Popoviç, Elsie, Bartl, Norris, etj.).
Hartimin e një bibliografie të librit shqip për besimin bektashian e quajtëm si një domosdoshmëri të kohës, pasi me ndryshimet demokratike që kanë ndodhur në vendin tonë, tani është bërë e mundur ripërtëritja e tij dhe rritja e kërkesës së masës së gjërë të besimtarëve të saj për të njohur sa më mirë fenë të cilës ata i kushtohen.
Niveli arsimor i sotshëm i besimtarëve shqiptarë e quan të nevojshme njohjen direkte me filozofinë dhe doktrinën bektashiane, me historinë e lindjes dhe shtrirjes së këtij besimi, me depërtimin dhe përhapjen e tij në trojet shqiptare, me jetën dhe veprat e profetit Muhamed (a.s.) dhe pasuesve të tij; me botimet e autorëve të shquar lindorë e perëndimorë kushtuar këtij besimi. Por mbi të gjitha, për ta kanë interes të veçantë botimet në gjuhën amë për këtë besim: ç’është shkruar, ç’është përkthyer e botuar, cilët kanë qenë ata prijësa shpirtërorë të popullit shqiptar që punuan për zgjimin e ndjenjës kombëtare; që i kthyen objektet e kultit bektashian në jatakë të luftëtarëve të lirisë, e në vatra rrezatimi të atdhedashurisë e diturisë; që nuk lanë me një anë lëvrimin në gjuhën amëtare të librit shqip kushtuar besimit bektashian; që në historikun e komuniteteve fetare në Shqipëri, bektashinjtë ishin të parët që shpallën Autoqefalinë
Duke menduar se këto probleme e kërkonin një zgjidhje, si dhe fakti se deri më sot nuk është bërë asnjë lloj pune e organizuar për hartimin dhe botimin e një bibliografie retrospektive e bashkëkohore të botimeve shqip për tarikatin bektashian, as nga individë e as nga institucionet e mirëfillta të këtij besimi që tashmë prej disa vjetësh janë ringritur dhe funksionojnë edhe në vendin tonë, e gjykuam me vend dhe hartuam e përgatitëm këtë bibliografi.
Ripërtëritja e çdo lloj besimi në mbarë kombin shqiptar, e ka bërë atë një faktor të rëndësishëm të bashkëjetesës në rajon, pasi tashmë në Shqipëri dhe jashtë kufijve të saj shtetërorë, si në Kosovë e Maqedoni, në Mal të Zi e më tej, jetojnë disa milionë besimtarë muslimanë e të krishterë. Duke parë se në shtetin amë dhe në vendet fqinje si në Prishtinë dhe Shkup e gjetkë janë ngritur e funksionojnë institucionet e plota të besimit bektashian, mendojmë se kjo bibliografi do t’i ndihmojë ata për të njohur më nga afër këtë trashëgimi të vyer të kulturës sonë kombëtare.
Duke ndjekur nga viti në vit botimet e kësaj fushe, kemi vënë re se në botimet shqipe, gjatë periudhave të ndryshme të historisë së shtetit shqiptar, para dhe pas shpalljes së pavarësisë së tij, janë trajtuar e pasqyruar me vërtetësi historike e kompetencë shkencore, problemet e bektashizmit që janë shtruar për zgjidhje, apo me të cilat do të përballeshin besimtarët shqiptarë. Këto probleme të trajtuara në rrafshin historik e atë bashkëkohor, kanë rëndësinë dhe vlerën e tyre, pasi evidentojnë edhe kontributin e dijetarëve e studiuesve tanë në këtë fushë. Shumë nga ata që u aktivizuan në këtë drejtim, me arsim të përfunduar në universitetet më të dëgjuara të Orientit, njohës të mirë të gjuhëve arabishte, osmanishte, turqishte apo persishte, në të cilat është shkruar shumë për këtë besim, përkthyen, publikuan dhe komentuan veprat madhore për bektashizmin në gjuhën shqipe. Në këtë drejtim një ndihmesë të madhe kanë dhënë personalitetet shqiptare më të shquara të këtij besimi, apo dhe besimeve të tjera. Duke synuar edukimin dhe formimin e besimtarëve me parimet dhe shprehitë e bektashizmit, ata i trajtuan këto probleme në shumë rrafshe, si në atë teologjik, historik, shoqëror, etik, psikologjik, etj.
Por ky kontribut i shquar i dijetarëve shqiptarë, i pasqyruar në botimet e atyre viteve, nuk është evidentuar e studjuar sa dhe si duhet nga historiografët e bektashizmit në trojet tona megjithë botimet shumë dinjitoze e shkencore që janë realizuar nga disa studiues të shquar shqiptarë të Kryegjyshatës Botërore të Bektashizmit në Tiranë, nga historianë të fushave të ndryshme qoftë këtu apo në Kosovë e Maqedoni. Ndriçimi i mëtejshëm i një periudhe qindravjeçare, nga ardhja e këtij besimi në vendin tonë, e deri më sot, është më se i domosdoshëm sot në vitet e demokracisë, kur pas një heshtje gati 50 vjeçare, kur bindjeve dhe riteve fetare në vendin tonë iu bë një goditje dhe luftë e organizuar dhe e pandërprerë nga partia-shtet, aq sa kjo luftë arriti të sanksionohej në nenet kushtetuese, siç ishin ato të Kushtetutës të vitit 1976.
Duke mos e trajtuar dhe ndriçuar sa dhe si duhet këtë kontribut të bektashizmit shqiptar- si vlerë të kulturës kombëtare e asaj botërore, kur shumë besimtarë të tij kanë krijuar e realizuar vepra shkencore historike, gjuhësore, leksikore, enciklopedike e artistike madhore që nderojnë ata vetë, kombin tonë, apo gjuhët në të cilat i shkruan; apo duke e përjashtuar me paramendim atë nga pjesa e historisë sonë kombëtare apo asaj të bektashizmit shqiptar, qoftë më vete apo qoftë edhe si pjesë e Perandorisë Osmane, bëjmë një padrejtësi të nisur nga mendësitë e sistemit totalitar, kur, feja quhej opium për popullin.
Janë këta dijetarë, filozofë, shkencëtarë e shkrimtarë të shquar dhe atdhetarë të vërtetë që, ashtu si klerikët e besimeve të tjera në Shqipëri, u përpoqën ta fusin gjuhën shqipe në objektet e kultit bektashian. Ata me librat që shkruan dhe përkthimet që bënë, i sollën një shërbim shumë të vyer çështjes sonë kombëtare. Kurrë nuk e ngatërruan besimin e ndërgjegjshëm të masave të gjëra bektashiane shqiptare me konjunkturat politike të fuqive të kohës, por u përpoqën që me një gjuhë sa më të saktë e të kuptueshme të përçonin në popull bindjet e vërteta të atij besimi duke ngjallur me devotshmëri e me ndjenja sublime dashurinë e pakufishme për Shqipërinë e gjuhën amë. Shumë prej tyre kanë shkruar në gjuhën tonë për fenë islame e besimin bektashian me një alfabet të moderuar arab, pasi ende gjuha shqipe nuk e kishte caktuar alfabetin e saj. Ka nga ata që kanë dhënë një kontribut të çmuar për kombin shqiptar me botimet e tyre për historinë e bektashinjve në gjuhët e Orientit. Po këto dukuri mbeten detyrë e studiuesve përkatës, pena e të cilëve duhet të rrokë gjithanshmërisht dukuritë e tarikatit bektashian në vendin tonë duke filluar që nga depërtimet e para e deri në konsolidimin e tij. Por nuk mund të mos kujtojmë me respekt e mirënjohje të thellë punën kolosale të Naimit , Samiut, Dalip Frashërit, Baba Ali Tomorrit, Vexhi Buharasë, Osman Myderrizit, Baba Rexhepit, Xhevat Kallajxhiut, Bardhyl Pogonit, etj.etj.
Kjo bibliografi është e domosdoshme dhe e vlefshme sot më shumë se kurrë, kur institucionet arsimore e fetare në Shqipëri ( në trojet amë e në diasporë), apo edhe institucionet kërkimore e shkencore fetare të vendeve të tjera, duan të njihen me këtë trashëgimi e që përfaqësohet nga njerëz me kontribut të shquar e që kanë emër edhe në historinë e kombit shqiptar. Aq më shumë tani që rrugët janë të hapura, kur në shumë nga vendet e Orjentit si në Turqi, Arabi, Persi, Egjipt, Algjeri,etj. kryejnë studimet universitare me qindra studentë shqiptarë, që me kulturën që po marrin do t’i thellojnë studimet e tyre në këto fusha. Ata duke u njohur edhe me trashëgiminë tonë të shkruar për këtë besim, do të jenë në gjendje të evidentojnë edhe kontributin e dijetarëve tanë në këtë drejtim.
Nga hulumtimet bibliografike del se ky kontribut nuk ka qenë vetëm i besimtarëve bektashianë apo muslimanë shqiptarë. Në këtë drejtim- mbi parimin e madh të harmonisë fetare në Shqipëri që e mbollën së pari udhëheqësit shpirtërorë të çdo besimi- i pari që u përpoq për të bërë një përkthim të plotë të Kuranit në gjuhën shqipe, ishte Ilo Mitkë-Qafëzezi, një patriot i ndershëm i besimit krishter.
Por Kurani si libër më vete e pa dritën e botimit të plotë vetëm në vitet ’90 të shekullit të kaluar.
Është për t’u theksuar se një material akoma më të gjërë e shumë voluminoz të trajtuar sa në mënyrë shkencore po aq edhe të kuptueshme për masat e gjëra të besimtarëve shqiptarë, e gjejmë në gazetat dhe revistat e botuara në diasporë apo në trojet amë në gjuhën shqipe gjatë një periudhe më se 150 vjeçare që kur filloi botimi i tyre. Vjelja e këtij materiali shumë voluminoz për hartimin e kësaj bibliografie, u bë me shumë korrektesë nga ana jonë, por konstatojmë nga materialet që shfletojmë, se presin ende, të virgjëra e pa u lëvruar pothuajse fare, tema të tjera madhore. Të gjitha këto fusha, materialet e të cilave, në shumicën e rasteve, janë në fondet e Bibliotekës Kombëtare, presin të ndriçohen, duan durim, punë ngulmuese dhe, mbi të gjitha, përkushtimin e investimin e institucioneve shqiptare të besimit bektashian që mes Kryegjyshatës Botërore, e veçanërisht Kryegjyshit, i kanë prirë kurdoherë me devocion kësaj pune gjatë viteve të ndryshimeve të mëdha në Shqipëri. Duke shpresuar se puna në këtë drejtim do të thellohet në të ardhmen, besojmë se edhe këto fusha do ndriçohen në kohën e duhur.
Në punën për vjeljen e materialit shqip që flet për besimin bektashian jemi bazuar kurdoherë mbi gjendjen konkrete të botimit duke e njohur e studiuar atë direkt faqe për faqe dhe asnjëherë të vetme nuk jemi bazuar tek përshkrimet e të tjerëve, për ato materiale që nuk kemi mundur t’i sigurojmë , edhe pse materialet shkrimore janë të shumta.
Kriteret metodike ku jemi bazuar në hartimin e kësaj bibliografie, janë brenda parametrave dhe normativave përshkruese bibliografike bashkëkohore ndërkombëtare.
Në bibliografi, për të nxjerrë më në pah depërtimin, shtrirjen dhe konsolidimin bektashizmit në Shqipëri e më gjërë, kemi zgjedhur pasqyrimin kronologjik dhe brenda të njëjtit vit kemi preferuar renditjen alfabetike sipas autorëve.
Për të lehtësuar punën e përdoruesve, kjo bibliografi është e pajisur me treguesin e autorëve, ku përfshihen edhe redaktorët, shqipëruesit, përgatitësit, komentuesit, etj. Të një rëndësie të veçantë janë: treguesi i personave për të cilët është shkruar në mënyrë të konsiderueshme në librat dhe publiçistikën kushtuar bektashizmit; si dhe treguesi gjeografik dhe ai i objekteve fetare të këtij besimi. Këtij qëllimi i ka shërbyer dhe treguesi tematik e lëndor me të cilin është pajisur kjo bibliografi.
Për ndihmën që na ka dhënë në punën tonë për përgatitjen e këtij botimi, nuk mund të lemë pa falenderuar veçanërisht Kryegjyshatën Botërore, e posaçërisht punonjësit e saj, të cilët na janë ndodhur kurdoherë pranë duke na ndihmuar me mendimin e tyre të kualifikuar dhe me gatishmërinë konkrete për të na vënë në dispozicion shumë nga librat që flasin për këtë besim të shkruar në gjuhën shqipe a në gjuhë të tjera e të botuar jashtë kufijve tanë shtetërorë dhe që ne nuk i siguruam dot megjithë përpjekjet tona të vazhdueshme.
Së fundi duam t’iu shprehim mirënjohjen tonë të thellë studiuesve disi më të hershëm e atyre të sotëm, si Baba Rexhepi, Xhevat Kallajxhiu, Bardhyl Pogoni, Sokrat Ahmataj, Kujtim Ahmataj, Moikom Zeqo, Mark Tirta, Shaban Sinani, Jorgo Bulo, Stavro Skëndi, Hysen Kordha, Jashar Rexhepagiq, Ali Vishko, Mahmud Hysa, Metin Izeti, Shyqyri Hysi, Lutfi Hanku, Apostol Kotani, Petrika Thëngjilli, Bardhosh Gaçe e shumë të tjerëve në Shqipëri, trojet shqiptare, diasporë e jashtë saj, që me punën e tyre ngulmuese ndriçojnë historinë e këtij besimi dhe figurat e shquara të tij.
Duke menduar se kemi realizuar një punë të dobishme me hartimin e kësaj bibliografie, skedat e së cilës i kemi vjelur çast pas çasti dhe, që mori shtat e formë nga dita në ditë në duart tona; prapë se prapë jemi të ndërgjegjshëm se, me gjithë këmbënguljen tonë për të shtënë në dorë gjithshka të shkruar për besimin bektashian, e për ta përfshirë në të, do të ketë materiale që, s’i kemi gjetur e s’i kemi trajtuar në këtë punim, por shpresojmë se në të ardhmen, me një ripunim e ribotim të kësaj bibliografie, do të plotësohen domosdoshmërisht.

Klea prsh,

Po cdo kjo tek kjo Teme?! Ne i bejme Temat lamsh dhe i humb Serioziteti Temes pastaj.....MENDOJ UNE!

p.s. Ne kete Teme jane ngaterruar dhe me lart Prsonalitete te Shquara me Emra te ndegjuar, dhe jane ngaterruar Njerez te Shquar me njerez te njohur(te gjithe jemi njerez te njohur ne nje forme apo tjetren)! Nuk mund te fusesh ne nje Vend psh Ismail Kadarene me Jan Kukuzelin, Ivna Mulen, Mitrush Kuteli !!!!!?????? Ose nndajeni kete ne dy Tema!
* * *
Nje sygjerim ishte..per Seriozitetin e Forumit!

Klea, po perse shoku Frankfurt ???????????????!!!!!!!!!!!!
hhhmmmmmmm, do t'me ofendosh? Perse?! Ti e di shume mire qe "shoku" i thohej njerzve te Partise Punes se Shqiperise???!!!!!!!!! Une s'kam qene ndonjehere "shoku" Klea!?
Perse Klea, sepse nuk te pelqeu ajo qe shkruajta.....dhe qe eshte ashtu e verteta????
Sa per dijeni: Ne kohen qe shkrujta ate, prane meje ishte nje Person I njohur ne shqiperi-Gazetar,Gjuhetar, Historian- dhe ai u cudit per perzierien qe iu eshte bere Figurave "Peronaliteteve shqiptare" ketu!


....Kur u bene Bektashinjte "Figura te Shquara"??!!!!

Dhe, te citoj ne koment: "... se perndryshe nuk e kishin vene ne google kete shkrim ai qe e ka shkruajtur edhe ai eshte njeri shuar "... pra, sic thua dhe vete, Ai qe e ka shkruar e fut ne google qenka njeri i shuar ! Mos u merr me njerez te shuar....keshille nga une kjo(mgjse e di qe eshte thjeshte gabim ortografik i joti, kurse "shoku" nuk ishte gabim por thene me QELLIM), DHE, jo cdo gje qe eshte ne google eshte e SHQUAR apo e shkruar nga te "Shquar"!!! Sepse ne google mund t'i fusi secili vete gjerat, pra dhe Tomate te fusish i mban!

Mgjate, respekti per ty Klea, do te ngeli nga ana ime edhe pse shkembejme mendime ketu!

Me fal Z. Frankfurt!

Mesa di une ose mesa kuptoj ( ne kete rast po ul edhe veten time ) personalitet merren nga fusha te ndryshme, dhe perderisa Inva Mula ka dhene shume per te ngritur emrin SHQIPTAR e meriton shume mire te quhet personalitet i shquar shqiptar...edhe pse ne fushen e muzikes...

P.S mos u ngushto shume ne bagazhin tend, keshille kjo pa te fyer...

Eshte i kote Debati.....beni te shquar cilin doni
Edhe Mami im ka dhene per Shqiperine ( me shume se Ivna Mula, POR shume me pak se Ismail Kadare etj.) Cer ka dhene mami im,-do pyesesh ti?! Por nder te tjera ajo, ka kenduar ne Dush..kur lahesh, ka kenduar ne maje te Thanes (po une se kam emrin Zeqo se kisha lind atehere kur filloji ajo te kendoje), ka ba triko me shtiza, ka punu nja 40-vjet, ka fshi e ka la...pra, me nje fjale: I ka sherby Atdheut dhe eshte MUNDUAR te japi per t'ia ngrit emrin SHQIPERISE si Nena qe ka Edukuar nje Djale te jete i permbajtur ne pergjigjet qe duhet te japi njerzve ne jete dhe ti Respektoje mgjse nuk eshte DAKORT me mendimin e njrit apo tjetrit!

p.s. Kesulkuqja, flm per keshillen! Do ta kem parasysh! Pranoj cdo keshille, secila ka dicka te vlefshme ne vetvete!